Ut Skônste Plekske

dur Anton Hellings

Ge moet me d’r niej op vaast pinne, maar volgens mèn is ut: “plötske”, in plôts van plekske; mar goewd, we zulle vur ’t gemak mar de ötspraak ônhouwe van Wim van Kôthove in ons eige volkslied: ut skônste plekske dus. Gullie zult ondertusse wel zelf vort wete wor g’oew eige skônste plötske -of plekske- kunt vèijne, nie dan. Want  wôr of ge dè vèijne kunt, dè kan b’ons of b’ûllie nogal un gróót vurskil ötmake.

Wè vur mèn un sprookjesbos is, wôr ik hemmôl lyrisch van wor, dè is muskien vur mènnen buurman één gróóte rawozzie. En dè’s nou krêk wor ’t um drèijt: de beleving sti vur mèn vurrop: dè is ut, wè mèn iedere keer wir opnèt, zommer of winter, nôr mèn plötske trekt, gefascineerd dur ut landskap (“wôr iedereen zo gruts op is”, heur ik dan Wimme wir zinge…). En dan nèt zo lang loowpe tot de griebelgrauw un eind makt ôn oewe wandeling.

Kèijkend dur d’n bril van unnen inkôrre of unnen uling, ziegut skônste plötske d’r al wir heel anders öt. Die bisjes zôn spontaan un hartverzakking krèijgen bè ’t zien van un strak, ôngehèrkt bos. Nee, gif dan mar un bos ès De Stök, ge wit wel, tussen Olland en ons eige Skorsbos. Un beter plötske um te struine ken ik nie. Vur mèn gevuul begint De Stök al tèijne de Langstraot, al weet ik dè ’t op de kaort pas over ’t spoor begint. Wènne naam eigeluk, nie dan? De Stök zô afgeleid zèn van stokke, die ’t maansvolk zo nou en dan ging kappe in de bosse, um te gebruîke ès stele vur ’t geridskap. Daorvur hà’n ze alleen un hiejp nôddig. Ze zochten un pôr rèchte elze- esse- of hazelaarstèmkes öt, kapte ze mè innen haol af, en bonde ze tot un buske mè unne wis. Zônne wis waar niks anders ès un wilgebèndje wôr ge unne kneup mè um ’t buske kost legge. Mar worrum nou Stök, met umlaut op de -o-? Dè is nou wir ut mooie van dieje Skorsbosser taal: wij gebruîke van huis öt bè de meervoudsvörm dik ‘n umlaut. Denk mar ôn: innen boom, twee bööm, inne paol, twee pööl, inne sloot, twee slööj, en gô zo mar dur. Dus bè De Stök waar dè ut zelfde verhaal: inne Stok, en unnen hoowp Stök…

Mar goewd, ik kom ‘r gère, èn veul. Vurral nô un dag of vèijf carneval viere; ès mun ôrre vort zò tuujte dè’k ‘r over in zit of ’t nog wel goewd zal komme. Krèk dan weet ik de Stök te waardere, ès unne kammerood wôr ik aalt op kan trugvalle. Dan kuîr ik mè mun hundje op mun gemak langs ut Hermaole, en lôt mun eige leije dur de dubbele rèije dikke kannidasse, die ès un erehaag over oew hinne buîge…

Ik steek de Hoge Beek over via unnen duîker; de beek hi dieje naam te danke ôn ut kwèlwôtter, wè hier spontaon ôn de oppervlakte komt, ondanks de hoge ligging. Ik kèijk nôr ut kraakheldere wôtter, en zie nog krèk mè unne skiem unnen blaowe skicht onder d’n duîker öt skiete; ’t waar un ijsvuggelke, aalt un bietje stuntelig vliegend, of dè-t-ie overgewicht hi. Hij skeert rakelings over ut wôtter, en mè un veuls te hôg toeretal zuukt-ie zunne weg langs de oever, richting ’t bos van Margraff. En daor, wôr de beek kronkelend zunne weg zuukt dur ’t bos, lì unne kannidas over ‘t wôtter, ès un natuurlijke brug. Ik go d’r aalt èkkes zitte, um de geluide van de Stök wir te “downloade”. Hier heur ik gin gekwèijk, gin verkeer, alleen ’t ruisje in mun ôrre. En ès ge geluk hèt, de roep van de Middelste Bonte Specht; unne prachtige vogel, die nog mar sinds kort ès broedvogel in Nederland is gesignaleerd. En dan meepesant in de Stök ôk nog ôk! Mar ik kan ‘m gin ongelijk geve. Ès ik hum waar, dan zocht ik dees plötske ôk, al moes ik ‘r vur nôr ’t aander eind van de wirreld vliejge…